Nhầm liều thuốc là sự cố y khoa gặp nhiều nhất trong dược lâm sàng

Chiều 16-9, Bộ Y tế tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng Ngày An toàn người bệnh thế giới 2022 với thông điệp “Sử dụng thuốc an toàn, không gây hại”.

PGS-TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết theo cảnh báo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), sự cố y khoa do chăm sóc không an toàn là 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong và tổn thương hàng đầu trên thế giới.

PGS-TS Lương Ngọc Khuê cảnh báo về hậu quả các sự cố y khoa do chăm sóc y tế không an toàn

Ít nhất có 5 người bệnh chết mỗi phút do chăm sóc y tế không an toàn, trong đó có 50% là phòng tránh được. Có tới 14,3% chi phí tại bệnh viện là để điều trị hậu quả các sự cố y khoa gây ra.

Liên quan tới thuốc, thống kê của WHO chỉ ra có tới 12% tổng số người bệnh gặp sự cố từ kê đơn. Từ 6-7% người bệnh nội trú gặp sự cố có liên quan tới thuốc; 30% người bệnh gặp sự cố khi dùng 5 loại thuốc trở lên. Tỉ lệ đơn thuốc có sai sót kê đơn: 5% (ở Anh), 20% (Ả Rập Saudi), 58% (Mexico), trong đó kê đơn sai liều lượng chiếm 27,6%.

Theo PGS Khuê, thời gian qua, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn triển khai 6 mục tiêu an toàn người bệnh của WHO. Các văn bản này đã góp phần giúp môi trường cơ sở y tế trở nên an toàn hơn. Tuy nhiên, đối với dịch vụ y tế mang tính đặc thù, nguy cơ về sự cố y khoa luôn thường trực, trong đó có các sự cố liên quan đến bảo quản, kê đơn, cấp phát, sử dụng thuốc.

Tại Việt Nam, từ 2019 đến tháng 8-2022, có 35% bệnh viện trên toàn quốc triển khai báo cáo sự cố y khoa. Đáng chú ý khi có tới 1/3 sự cố được báo cáo là có thể ngăn chặn được, chưa xảy ra.

Bộ Y tế khuyến cáo người bệnh trước khi sử dụng thuốc cũng cần biết thông tin về thuốc – Ảnh minh hoạ

“Sự cố y khoa liên quan đến công tác dược lâm sàng gặp nhiều nhất là nhầm liều, chiếm 20% tổng số sự cố về thuốc tại bệnh viện tuyến trung ương và 18,5% sự cố về thuốc tại bệnh viện tỉnh, thành phố. Ở bệnh viện tuyến quận, huyện, sự cố gặp nhiều nhất, chiếm 23,7% do nhầm thuốc và thứ 2 là nhầm liều, chiếm 10%” – PGS Khuê thông tin.

Trước thực tế này, PGS Khuê nhấn mạnh, bác sĩ khi kê đơn thuốc, cần kê đúng thuốc, đúng người, đúng bệnh. Chỉ được kê đơn thuốc sau khi đã có kết quả khám bệnh, chẩn đoán bệnh. Kê đơn thuốc phù hợp với chẩn đoán bệnh và mức độ bệnh. Việc kê đơn thuốc phải đạt được mục tiêu an toàn, hợp lý và hiệu quả. Với điều dưỡng khi thực hiện thuốc, cần đảm bảo 5 đúng, bao gồm: Đúng người bệnh, đúng thuốc, đúng liều, đúng đường dùng, đúng thời gian.

Người bệnh trước khi sử dụng thuốc cũng cần biết thông tin về thuốc, kiểm tra liều và thời gian sử dụng, hỏi lại nhân viên y tế nếu chưa hiểu rõ.