. Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về nhu cầu nhà ở xã hội (NƠXH) và nhà lưu trú công nhân hiện nay trên cả nước nói chung và TP HCM nói riêng?
– Ông LÊ HOÀNG CHÂU: Giai đoạn 2011-2020, phát triển NƠXH cả nước đạt 41% kế hoạch. Riêng TP HCM giai đoạn 2016-2020 xây dựng được 15.000 căn NƠXH, đạt 75% kế hoạch. Tuy nhiên, số lượng này chưa đáp ứng được nhu cầu nhà ở và nhà lưu trú cho công nhân. Phải an cư thì mới lạc nghiệp! Một xã hội không thể phát triển bền vững, khó ổn định khi người dân thiếu nhà ở.
Ở TP HCM, hiện có 122.111 công chức, viên chức nhưng mới chỉ có hơn 5.000 cán bộ được hỗ trợ vay ưu đãi với lãi suất 4,7%/năm trong 20 năm để mua nhà. Thành phố có khoảng 3 triệu người nhập cư, chủ yếu là công nhân – lao động, phần lớn muốn thuê NƠXH hoặc phòng trọ. Trong số 285.000 công nhân tại 17 KCN, KCX, chỉ có 15% được thuê chỗ ở tại các khu nhà lưu trú công nhân. Đáng chú ý, thành phố có khoảng 60.470 khu nhà trọ của cá nhân, hộ gia đình với 560.219 phòng trọ, giải quyết chỗ ở cho khoảng 1,4 triệu công nhân – lao động với giá thuê khoảng 800.000 đến 1,5 triệu đồng/tháng nhưng đã chiếm đến khoảng 20% thu nhập của người lao động.
Kết quả khảo sát của LĐLĐ TP HCM đối với công nhân ngành may mặc cho thấy thu nhập bình quân của họ khoảng 6,8 triệu đồng/tháng. Trong đó, 21% có thu nhập dưới 5 triệu đồng/tháng, 40% có thu nhập 5-8 triệu đồng/tháng, 16% có thu nhập 8-12 triệu đồng/tháng, chỉ khoảng 3% có thu nhập trên 12 triệu đồng/tháng. Như vậy, khoảng 56% công nhân – lao động có thu nhập rất thấp và khoảng 60% người lao động nhập cư chỉ có nhu cầu thuê NƠXH, phòng trọ.
. Nhu cầu cấp thiết là thế nhưng nguồn cung NƠXH thời gian qua lại thiếu. Theo ông, những vướng mắc nào dẫn đến tình trạng này?
– Tôi cho rằng có khá nhiều vướng mắc cần tháo gỡ sớm. Chẳng hạn, doanh nghiệp (DN) đầu tư dự án NƠXH chưa được vay ưu đãi với lãi suất 4,8%; dự án NƠXH cho thuê chưa được giảm 70% thuế suất thuế GTGT, thuế thu nhập DN; quy trình, thủ tục đầu tư NƠXH rắc rối, nhiêu khê hơn nhà ở thương mại; đối tượng mua, thuê mua NƠXH phải là người thường trú tại TP HCM…
Để động viên DN tư nhân thực hiện dự án NƠXH, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ xem xét cho phép DN được đầu tư dự án khu nhà trọ cho thuê nhằm tăng nguồn cung nhà trọ, phòng trọ chất lượng tốt, an toàn, nhiều tiện ích và dịch vụ để phục vụ công nhân – lao động.
. Ông kiến nghị sửa đổi cụ thể, chi tiết những quy định nào để sớm hỗ trợ DN tư nhân triển khai NƠXH?
– Chúng tôi đã có nhiều kiến nghị cụ thể về vấn đề này.
Chẳng hạn, hiện điều 54 Luật Nhà ở 2014 chỉ quy định UBND cấp tỉnh quy hoạch khu vực riêng để lập dự án đầu tư xây dựng NƠXH cho thuê, mà chưa bao gồm NƠXH để bán, cho thuê mua. Do vậy, cần phải quy hoạch khu vực riêng để lập dự án xây dựng NƠXH để cho thuê, bán, cho thuê mua và nhà ở giá phù hợp với người có thu nhập trung bình, thấp. Ngoài ra, vì ngân sách nhà nước có hạn nên nguồn vốn ngân sách chỉ nên tập trung phát triển NƠXH cho thuê. Đối với NƠXH để bán, cho thuê mua, có thể xã hội hóa, thu hút DN tư nhân bằng những chính sách ưu đãi thực chất.
Bên cạnh đó, chúng tôi thống nhất với việc bãi bỏ quy định cho phép chủ dự án đầu tư phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10 ha được lựa chọn giữa hình thức dành quỹ đất 20% để xây dựng NƠXH hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất đó. Thế nhưng, Nghị định 49/2021/NĐ-CP cũng đã bãi bỏ cả phương thức hoán đổi quỹ đất 20% hoặc giao quỹ NƠXH tương đương là không phù hợp với quy định tại điều 16 và 26 Luật Nhà ở. Tôi đề nghị sửa đổi điều 1 Nghị định 49/2021/NĐ-CP theo hướng quy định chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được lựa chọn xây dựng NƠXH trên 20% quỹ đất trong dự án hoặc được hoán đổi bằng quỹ đất ở hoặc quỹ nhà ở tại vị trí khác theo nguyên tắc bảo đảm giá trị tương đương.
Đồng thời, bổ sung chính sách ưu đãi để phát triển nhà ở giá phù hợp cho người có thu nhập trung bình, thấp với mức ưu đãi tiền sử dụng đất, thuế, tín dụng bằng khoảng một nửa mức dành cho NƠXH.
Thủ tục đầu tư nhà ở xã hội hiện nay còn quá nhiêu khê, kéo dài thời gian khiến không ít doanh nghiệp nản lòng . Ảnh: VĂN DUẨN
. Để đạt mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ NƠXH cho công nhân, người thu nhập thấp trong giai đoạn từ nay tới năm 2030, giải quyết bài toán nguồn vốn là không hề đơn giản, thưa ông?
– Theo tôi, Quốc hội cần bố trí vốn ưu đãi phát triển NƠXH trong kế hoạch sử dụng vốn ngân sách nhà nước trung hạn giai đoạn 2021-2025 để có nguồn vốn mồi thực hiện chính sách. Song song đó, cần sớm chỉ đạo đẩy nhanh gói tín dụng 15.000 tỉ đồng hỗ trợ thực hiện chính sách NƠXH. Trước hết, hỗ trợ 2 tháng tiền thuê nhà cho công nhân – lao động. Sau đó, bổ sung đối tượng chủ nhà trọ cũng được vay ưu đãi để đầu tư xây dựng, cải tạo nâng cấp nhà trọ, phòng trọ cho công nhân – lao động thuê.
Về phía Ngân hàng Nhà nước, cần xem xét sửa đổi Thông tư 20/2021/TT-NHNN cho phép các ngân hàng Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank được cho cá nhân, hộ gia đình vay mua, thuê mua NƠXH. Bởi vì với quy định hiện nay, cá nhân, hộ gia đình chỉ được vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội để mua, thuê mua NƠXH với điều kiện phải gửi tiết kiệm tại đây trong 12 tháng.
Bên cạnh đó, để người vay tiếp cận được chính sách giảm 2% lãi suất theo gói hỗ trợ 40.000 tỉ đồng, đề nghị các địa phương tập trung tháo gỡ những thủ tục hành chính bên cạnh việc thực hiện đấu thầu các khu đất công được quy hoạch làm NƠXH.
Đôn đốc các địa phương bố trí quỹ đất
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho rằng mặc dù Nghị định 49/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 100/2015/NĐ-CP đã tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc trong phát triển NƠXH, nhà ở công nhân (NƠCN) song còn một số tồn tại cần tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi.
Ví dụ, dự án NƠXH được miễn tiền sử dụng đất nhưng vẫn phải thực hiện thủ tục tính tiền sử dụng đất để miễn; việc xác định giá trước khi bán, cho thuê, cho thuê mua đối với NƠXH đầu tư bằng vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan nhà nước cấp tỉnh thẩm định gây kéo dài thời gian, tốn kém cho DN… Ngoài ra, chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án NƠXH, NƠCN chưa đủ hấp dẫn, không thực chất, không khuyến khích chủ đầu tư.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết Bộ Xây dựng đã chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Chính sách xã hội, các bộ, cơ quan, địa phương tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, pháp luật, triển khai hiệu quả, thúc đẩy phát triển NƠXH, NƠCN. Đặc biệt, đôn đốc các địa phương rà soát, bổ sung quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển NƠXH; thực hiện nghiêm quy định dành quỹ đất 20% làm NƠXH trong các dự án nhà ở, khu đô thị.
V.Duẩn
. Ông BÙI XUÂN HUY, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Novaland:
Sẵn sàng xây dựng 200.000 căn hộ NƠXH
Tập đoàn Novaland đã nhận được văn bản 2841/BXD-QLN của Bộ Xây dựng về việc đề xuất giải pháp để mỗi doanh nhân đầu tư xây dựng được ngay 5.000 -10.000 căn hộ NƠXH. Chúng tôi sẵn sàng nhận nhiệm vụ đầu tư xây dựng 200.000 căn hộ NƠXH ở các tỉnh, thành miền Nam và trọng tâm là TP HCM.
Chúng tôi cũng rất mong Chính phủ và các bộ, ngành sớm hoàn thiện thể chế, chính sách để DN có thể triển khai dự án nhanh nhất. Bởi vì hiện nay, việc phát triển NƠXH vẫn còn những khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, ngoài thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500, chấp thuận đầu tư, giao đất… như nhà ở thương mại, dự án NƠXH phải thực hiện thêm thủ tục thẩm định giá bán, xác nhận đối tượng mua, thuê mua, kiểm toán chi phí để xác định lợi nhuận định mức…
Chúng tôi đã có một số quỹ đất tại TP HCM và các tỉnh, thành: Đồng Nai, Long An, Cần Thơ, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Thuận, Khánh Hòa, Đà Nẵng… phù hợp đầu tư xây dựng NƠXH. Để bảo đảm mục tiêu xây dựng được 200.000 căn, chúng tôi mong cơ quan quản lý địa phương sớm xác định quỹ đất do nhà nước quản lý để giao hoặc mời gọi đầu tư dự án.
. Ông LÊ HỮU NGHĨA, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lê Thành:
Chỉ cần nhà nước hỗ trợ thủ tục
Làm nhà ở giá rẻ, NƠXH hiện không có quy trình riêng, quy chuẩn riêng nên DN còn bị “làm khó” hơn nhà ở thương mại về thủ tục. Thông thường, làm nhà ở thương mại mất khoảng 5 năm là hoàn thành dự án, còn làm NƠXH, nhà ở giá thấp thì 5 năm chưa xong thủ tục. Chưa kể, với lợi nhuận thấp, chỉ khoảng 10%-15%, thì DN không mấy mặn mà. Ngoài ra, công tác hậu kiểm, kiểm tra, thậm chí duyệt giá NƠXH cũng rất phức tạp, DN không được tạo điều kiện. DN chỉ cần nhà nước hỗ trợ về thủ tục. Nếu nhà nước không tháo gỡ vướng mắc thì DN tư nhân tham gia phát triển NƠXH sẽ nản.
S.Nhung ghi
Theo Báo Người Lao Động (www.nld.com.vn)
